रुपेश पाण्डेयसँग समसामयिक राजनीतिक परिस्थिति, जेनजी आन्दोलन र आगामी निर्वाचनबारे फोन सम्वाद
- जेनजी आन्दोलनले अहिले देशको राजनीति हल्लाएको छ । तपाईंले यो आन्दोलनलाई कसरी हेर्नुभयो ?
+ जेनजी आन्दोलनलाई मैले परिवर्तनको अपरिहार्य प्रक्रियाका रूपमा लिएको छु। यसलाई सबैले स्वीकार्नु पनि पर्छ । पुराना नेताहरू २०४६ सालदेखि आजसम्म पटक–पटक सत्ता र पदमा बसे, तर मुलुकको विकासका ठोस परिणाम आउन सकेन। नयाँ पुस्ता यसैको हिसाब खोज्दै सडकमा आएको हो । सरकारको दमनले आन्दोलन झनै चर्किएको हो ।
- आन्दोलनपछि सुशीला कार्कीको नेतृत्वमा अन्तरिम सरकार गठन भयो र फागुन २१ मा निर्वाचनको मिति तोकियो। यो निर्वाचनले जेनजी आन्दोलनको माग पूरा गर्न सक्ला?
+ जेनजी आन्दोलनले दुई प्रमुख कुरामा जोड दियो—सुशासन र प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी । अहिले सरकारले अनुसन्धान निकायहरूलाई सुदृढ बनाउँदैछ । राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागलाई गृह मन्त्रालय मातहत ल्याउने, राजस्व तथा सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभागलाई अर्थ मन्त्रालयमा राख्ने निर्णयहरू सुधारतर्फका प्रारम्भिक कदम हुन । भ्रष्टाचार नियन्त्रणका लागि अन्तरिम सरकारले अझ धेरै काम गर्न सक्छ। प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारीको विषयमा भने अझै बहसहरू हुन जरुरी छ ।
- तपाईंलाई तोकिएकै मितिमा निर्वाचन हुन्छ भन्ने लाग्छ?
+ निर्वाचन तोकिएकै मितिमा हुनैपर्छ। विकल्प नै छैन। दलहरू पनि अहिले निर्वाचनमा सकारात्मक देखिएका छन । मिति सारियो भने देश फेरि संक्रमणमा जान्छ, राजनीतिक अस्थिरता बढ्छ । कार्की नेतृत्वको सरकार चुनाव गराउनकै लागि बनेको हो, त्यसैले जसरी भए पनि निर्वाचन सम्पन्न गर्नुपर्छ ।
- पर्सा–३ मा चुनावी माहोल कस्तो बनिरहेको छ? युवाहरूको चाहना के छ ?
+ यहाँको युवा पुस्ताले अब भरपर्दो, काम गर्ने र विकासमा परिणाम देखाउने नेतृत्व खोजिरहेको छ । दशकौँसम्म पदमा बसे पनि परिणाम नदिने नेताबाट युवाहरू आजित छन्। अब पुस्तान्तरणको माग छ, नयाँ सोच, नयाँ नेतृत्व र विकासमुखी राजनीतिमात्रै स्वीकार्य छ । यही पृष्ठभूमिमा स्थानीय युवाहरूले मलाई अगाडि आउन निरन्तर आग्रह गरिरहनुभएको छ।
- पूराना नेताहरूले फेरि पनि चुनावमा उठ्ने तयारी गरिरहेका छन्। नेताहरूबीच आरोप–प्रत्यारोप पनि सुरु भइसकेको छ। यसलाई तपाईं कसरी हेर्नुहुन्छ?
+ पुराना नेताहरूले फेरि चुनावमा उठ्ने तयारी गरिरहेको देख्दा मलाई आश्चर्य लागिरहेको छ । जेनजी आन्दोलनपछि पनि उनीहरूले चेतेनन् भन्ने लाग्छ । अहिले कतिपय नेताहरूले अर्का वा शीर्ष नेतालाई गाली गरेर चुनावमा टिकट हत्याउने सोच्नुभएको छ । तर अब त्यो केवल दिवास्वप्ना हो । अहिले मतदाता शिक्षित र जानकार छन् । उनीहरूले पूराना नेताहरूलाई हराउनेछन् ।
- 'मिसन २०८४' भन्ने सुनिएको थियो। अब 'मिसन २०८२ फागुन' अचानक नजिकिँदा तपाईंको तयारी कत्तिको छ?
+ मतदानको मिति अहिले अगाडि आएको छ । म त दशकौँदेखि आफ्नै क्षेत्रका नागरिकको सुख–दुःखमा साथ दिँदै आएको छु। शिक्षा, स्वास्थ्य, बाटो, कृषि, युवाको समस्या—यी सबै नजिकबाट बुझेको मान्छे हुँ, त्यसैले तयारी पर्याप्त छ।
- आगामी निर्वाचनमा तपाईंका प्रमुख एजेन्डा के–के रहनेछन्?
+ म पर्सा–३, मानिकपुर–२ को स्थायी बासिन्दा भएकाले यहाँका वास्तविक समस्याहरू राम्रोसँग जान्दछु ।
मेरो एजेन्डा पाँचवटामा केन्द्रित छ—शिक्षा, स्वास्थ्य, पूर्वाधार, कृषि उत्पादन र बजारीकरण तथा लागुऔषध नियन्त्रण ।
पहिलो—शिक्षा र स्वास्थ्यको गुणस्तर सुधार। गाउँ–गाउँका स्कुल र स्वास्थ्य चौकीमा सेवा गुणस्तरीय छ कि छैन, शिक्षक–स्वास्थ्यकर्मी उपस्थित छन् कि छैन्न—सबै कडाइका साथ सुनिश्चित गर्न चाहन्छु ।
दोस्रो—कृषि आधुनिकीकरण र बजारीकरण । किसानले समयमा मल–बिउ पाउने व्यवस्था, आधुनिक प्रविधिको उपयोग, तरकारी–फलफुल बिग्रिन नदिन चिस्यान केन्द्र (कोल्ड स्टोर) निर्माण, र उत्पादनलाई बजारसम्म पु¥याउने सुव्यवस्थित प्रणाली आवश्यक छ।
तेस्रो—पूर्वाधार विकास। कृषि सडक, खानेपानी, विजुली, सिंचाइ, वर्षौंदेखि अधूरा योजना पूरा गर्ने योजना छ ।
चौथो—युवाहरूलाई लागुऔषधबाट बचाउने अभियान। तराई–मधेशमा ड्रग्सको संकट भयावह छ। ८–१० कक्षाका विद्यार्थी समेत यसमा फसिरहेका छन । सीमापारिबाट सजिलै ड्रग्स भित्रिने, चोरी–डकैती बढ्ने अवस्था अत्यन्त चिन्ताजनक छ । यसलाई रोक्न कडा सुरक्षा, सामाजिक अभियान, विद्यालय–समुदाय कार्यक्रम अत्यावश्यक छन्।
पाँचौँ—मधेश प्रदेशलाई निर्णय प्रक्रियामा न्यायपूर्ण सहभागिता दिलाउने। जेनजी आन्दोलनपछिका वार्तामा मधेशका माग अझै समेटिएका छैनन । यसले विभेदको महसुस बनाएको छ । समान अधिकार र सहभागिताका लागि निरन्तर आवाज उठाइरहनेछु।
- अन्त्यमा, तपाईं मतदातालाई के भन्न चाहनुहुन्छ?
+ म हरेक नागरिकको सुख–दुःखमा सधैं साथ दिँदै आएको मान्छे हुँ । विकासको प्रशस्त सम्भावना भएर पनि पर्सा–३ पछि परेको छ, यसलाई अब माथि उठाउने समय आएको छ । युवाहरूले देखाएको विश्वासलाई म विकास, सुशासन र जिम्मेवार नेतृत्वमार्फत फर्काउनेछु । तोकिएकै मितिमा हुने चुनाव देशका लागि निर्णायक मोड हुनेछ, र म यही परिवर्तनको यात्रामा पर्सा–३ लाई नयाँ उचाइमा पु¥याउने प्रतिबद्धतासहित अघि बढिरहेको बताएका थिए ।
- जेनजी आन्दोलनले अहिले देशको राजनीति हल्लाएको छ । तपाईंले यो आन्दोलनलाई कसरी हेर्नुभयो ?
+ जेनजी आन्दोलनलाई मैले परिवर्तनको अपरिहार्य प्रक्रियाका रूपमा लिएको छु। यसलाई सबैले स्वीकार्नु पनि पर्छ । पुराना नेताहरू २०४६ सालदेखि आजसम्म पटक–पटक सत्ता र पदमा बसे, तर मुलुकको विकासका ठोस परिणाम आउन सकेन। नयाँ पुस्ता यसैको हिसाब खोज्दै सडकमा आएको हो । सरकारको दमनले आन्दोलन झनै चर्किएको हो ।
- आन्दोलनपछि सुशीला कार्कीको नेतृत्वमा अन्तरिम सरकार गठन भयो र फागुन २१ मा निर्वाचनको मिति तोकियो। यो निर्वाचनले जेनजी आन्दोलनको माग पूरा गर्न सक्ला?
+ जेनजी आन्दोलनले दुई प्रमुख कुरामा जोड दियो—सुशासन र प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी । अहिले सरकारले अनुसन्धान निकायहरूलाई सुदृढ बनाउँदैछ । राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागलाई गृह मन्त्रालय मातहत ल्याउने, राजस्व तथा सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभागलाई अर्थ मन्त्रालयमा राख्ने निर्णयहरू सुधारतर्फका प्रारम्भिक कदम हुन । भ्रष्टाचार नियन्त्रणका लागि अन्तरिम सरकारले अझ धेरै काम गर्न सक्छ। प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारीको विषयमा भने अझै बहसहरू हुन जरुरी छ ।
- तपाईंलाई तोकिएकै मितिमा निर्वाचन हुन्छ भन्ने लाग्छ?
+ निर्वाचन तोकिएकै मितिमा हुनैपर्छ। विकल्प नै छैन। दलहरू पनि अहिले निर्वाचनमा सकारात्मक देखिएका छन । मिति सारियो भने देश फेरि संक्रमणमा जान्छ, राजनीतिक अस्थिरता बढ्छ । कार्की नेतृत्वको सरकार चुनाव गराउनकै लागि बनेको हो, त्यसैले जसरी भए पनि निर्वाचन सम्पन्न गर्नुपर्छ ।
- पर्सा–३ मा चुनावी माहोल कस्तो बनिरहेको छ? युवाहरूको चाहना के छ ?
+ यहाँको युवा पुस्ताले अब भरपर्दो, काम गर्ने र विकासमा परिणाम देखाउने नेतृत्व खोजिरहेको छ । दशकौँसम्म पदमा बसे पनि परिणाम नदिने नेताबाट युवाहरू आजित छन्। अब पुस्तान्तरणको माग छ, नयाँ सोच, नयाँ नेतृत्व र विकासमुखी राजनीतिमात्रै स्वीकार्य छ । यही पृष्ठभूमिमा स्थानीय युवाहरूले मलाई अगाडि आउन निरन्तर आग्रह गरिरहनुभएको छ।
- पूराना नेताहरूले फेरि पनि चुनावमा उठ्ने तयारी गरिरहेका छन्। नेताहरूबीच आरोप–प्रत्यारोप पनि सुरु भइसकेको छ। यसलाई तपाईं कसरी हेर्नुहुन्छ?
+ पुराना नेताहरूले फेरि चुनावमा उठ्ने तयारी गरिरहेको देख्दा मलाई आश्चर्य लागिरहेको छ । जेनजी आन्दोलनपछि पनि उनीहरूले चेतेनन् भन्ने लाग्छ । अहिले कतिपय नेताहरूले अर्का वा शीर्ष नेतालाई गाली गरेर चुनावमा टिकट हत्याउने सोच्नुभएको छ । तर अब त्यो केवल दिवास्वप्ना हो । अहिले मतदाता शिक्षित र जानकार छन् । उनीहरूले पूराना नेताहरूलाई हराउनेछन् ।
- 'मिसन २०८४' भन्ने सुनिएको थियो। अब 'मिसन २०८२ फागुन' अचानक नजिकिँदा तपाईंको तयारी कत्तिको छ?
+ मतदानको मिति अहिले अगाडि आएको छ । म त दशकौँदेखि आफ्नै क्षेत्रका नागरिकको सुख–दुःखमा साथ दिँदै आएको छु। शिक्षा, स्वास्थ्य, बाटो, कृषि, युवाको समस्या—यी सबै नजिकबाट बुझेको मान्छे हुँ, त्यसैले तयारी पर्याप्त छ।
- आगामी निर्वाचनमा तपाईंका प्रमुख एजेन्डा के–के रहनेछन्?
+ म पर्सा–३, मानिकपुर–२ को स्थायी बासिन्दा भएकाले यहाँका वास्तविक समस्याहरू राम्रोसँग जान्दछु ।
मेरो एजेन्डा पाँचवटामा केन्द्रित छ—शिक्षा, स्वास्थ्य, पूर्वाधार, कृषि उत्पादन र बजारीकरण तथा लागुऔषध नियन्त्रण ।
पहिलो—शिक्षा र स्वास्थ्यको गुणस्तर सुधार। गाउँ–गाउँका स्कुल र स्वास्थ्य चौकीमा सेवा गुणस्तरीय छ कि छैन, शिक्षक–स्वास्थ्यकर्मी उपस्थित छन् कि छैन्न—सबै कडाइका साथ सुनिश्चित गर्न चाहन्छु ।
दोस्रो—कृषि आधुनिकीकरण र बजारीकरण । किसानले समयमा मल–बिउ पाउने व्यवस्था, आधुनिक प्रविधिको उपयोग, तरकारी–फलफुल बिग्रिन नदिन चिस्यान केन्द्र (कोल्ड स्टोर) निर्माण, र उत्पादनलाई बजारसम्म पु¥याउने सुव्यवस्थित प्रणाली आवश्यक छ।
तेस्रो—पूर्वाधार विकास। कृषि सडक, खानेपानी, विजुली, सिंचाइ, वर्षौंदेखि अधूरा योजना पूरा गर्ने योजना छ ।
चौथो—युवाहरूलाई लागुऔषधबाट बचाउने अभियान। तराई–मधेशमा ड्रग्सको संकट भयावह छ। ८–१० कक्षाका विद्यार्थी समेत यसमा फसिरहेका छन । सीमापारिबाट सजिलै ड्रग्स भित्रिने, चोरी–डकैती बढ्ने अवस्था अत्यन्त चिन्ताजनक छ । यसलाई रोक्न कडा सुरक्षा, सामाजिक अभियान, विद्यालय–समुदाय कार्यक्रम अत्यावश्यक छन्।
पाँचौँ—मधेश प्रदेशलाई निर्णय प्रक्रियामा न्यायपूर्ण सहभागिता दिलाउने। जेनजी आन्दोलनपछिका वार्तामा मधेशका माग अझै समेटिएका छैनन । यसले विभेदको महसुस बनाएको छ । समान अधिकार र सहभागिताका लागि निरन्तर आवाज उठाइरहनेछु।
- अन्त्यमा, तपाईं मतदातालाई के भन्न चाहनुहुन्छ?
+ म हरेक नागरिकको सुख–दुःखमा सधैं साथ दिँदै आएको मान्छे हुँ । विकासको प्रशस्त सम्भावना भएर पनि पर्सा–३ पछि परेको छ, यसलाई अब माथि उठाउने समय आएको छ । युवाहरूले देखाएको विश्वासलाई म विकास, सुशासन र जिम्मेवार नेतृत्वमार्फत फर्काउनेछु । तोकिएकै मितिमा हुने चुनाव देशका लागि निर्णायक मोड हुनेछ, र म यही परिवर्तनको यात्रामा पर्सा–३ लाई नयाँ उचाइमा पु¥याउने प्रतिबद्धतासहित अघि बढिरहेको बताएका थिए ।
प्रतिक्रिया